HIỂU THÊM VỀ DÂN CHỦ VÀ PHÁT HUY DÂN CHỦ Ở VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

 

Dân chủ là một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu trong chế độ chính trị của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Dân chủ, theo Hồ Chí Minh trước hết đó là “dân là chủ” và “dân làm chủ”. “Dân là chủ” khẳng định vị thế làm chủ đất nước của nhân dân, “dân làm chủ” thể hiện trách nhiệm, nghĩa vụ của nhân dân trong thực hiện quyền làm chủ của mình đối với đất nước, với dân tộc. Như vậy theo Hồ Chí Minh, dân chủ tức là nhân dân có quyền quyết định mọi vấn đề thuộc về vận mệnh quốc gia, dân tộc, quyền lực của Nhà nước thuộc về nhân dân, việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân là nghĩa vụ, trách nhiệm của mỗi một cá nhân trong xã hội. Song dân chủ phải trong khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật, Hồ Chí Minh khẳng định: “ Dân chủ là của quý báu nhất của nhân dân, chuyên chính là cái khóa, cái cửa để đề phòng kẻ phá hoại… Thế thì dân chủ cũng cần phải có chuyên chính để giữ gìn lấy dân chủ”. Trong chế độ xã hội mới, dân chủ được tôn trọng, được tạo điều kiện song dân chủ phải luôn gắn với kỷ luật, kỷ cương, quyền, lợi ích chính đáng và nghĩa vụ của nhân dân. Việc phát huy dân chủ tức là việc hiểu dân, tin dân, dựa vào dân, tạo điều kiện cho nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình đối với đất nước, đồng thời phải xây dựng các thiết chế tương ứng bảo đảm quyền làm chủ, bảo vệ quyền làm chủ của nhân dân trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.

Ở Việt Nam hiện nay, dân chủ vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc đổi mới, việc phát huy dân chủ của nhân dân luôn được Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội quan tâm. Cơ sở của dân chủ ở Việt Nam đó chính là quyền tự do của nhân dân trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật, không thể để xảy ra dân chủ quá trớn, dân chủ tự do, dân chủ vô kỷ luật. Dân chủ phải gắn với tập trung, phải gắn với ý thức thượng tôn pháp luật, gắn với trách nhiệm của nhân dân trong xây dựng đất nước thời kỳ đổi mới. Vấn đề này được thể hiện rất rõ trong cương lĩnh, trong Hiến pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt nam. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (năm 1991) khẳng định: “Dân chủ phải đi đôi với kỷ cương và phải được thể chế hóa bằng pháp luật và được pháp luật bảo đảm..., quyền đi đôi với nghĩa vụ và trách nhiệm”. Đại hội XIII của Đảng nêu rõ: “Phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân. Tiếp tục cụ thể hóa, hoàn thiện thể chế thực hành dân chủ theo tinh thần Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011) và Hiến pháp năm 2013, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Thực hiện đúng đắn, hiệu quả dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện, đặc biệt là dân chủ ở cơ sở... Xử lý kịp thời, nghiêm minh những tổ chức, cá nhân lợi dụng dân chủ, gây rối nội bộ, làm mất ổn định chính trị - xã hội hoặc vi phạm dân chủ, làm phương hại đến quyền làm chủ của nhân dân.

Có thể thấy rằng, vấn đề dân chủ luôn là vấn đề nóng bỏng không chỉ ở Việt Nam mà còn ở các nước trên thế giới, hiểu dân chủ như thế nào, phát huy quyền dân chủ đó ra sao phải dựa trên cơ sở đối tượng được hưởng quyền dân chủ là thiểu số hay đa số. Do đó, ở Việt Nam, dân chủ không hề bị vi phạm, mà thông qua các thiết chế và thể chế chính trị, quyền dân chủ của người dân không ngừng được mở rộng trên tất cả các lĩnh vực. Mọi luận điệu cho rằng ở Việt Nam không có dân chủ, cho rằng dân chủ ở Việt Nam là dân chủ hình thức, hay Đảng cộng sản Việt Nam chuyên quyền độc đoán, độc tài, dân chủ đầu môi… của các thế lực phản động luôn rêu rao là không có cơ sở, xuyên tạc, thậm chí phủ nhận nền dân chủ và kết quả thực hiện dân chủ ở Việt Nam. Đó đều là những chiêu bài cũ rích được nhai đi nhai lại bởi các thế lực tự cho là “những nhà dân chủ” kiểu mới, thể hiện sự ganh ghét, đố kỵ, thiếu hiểu biết đối với nền dân chủ xã hội chủ nghĩa mà Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đang chung tay xây dựng.

Tiến Lâm