QUAN ĐIỂM HỒ CHÍ MINH VỀ CHÍNH SÁCH ĐỘNG VIÊN, PHÂN PHỐI TÀI CHÍNH CỦA NHÀ NƯỚC CÁCH MẠNG

                                                                           Hữu Tuấn

Quan điểm Hồ Chí Minh về chính sách động viên, phân phối tài chính của Nhà nước cách mạng là một nội dung quan trọng trong tư tưởng của Người; góp phần quan trọng trong việc hoạch định đường lối xây dựng đất nước ở tình thế “Ngàn cân treo sợi tóc”; ngày nay, những quan điểm đó vẫn còn nguyên giá trị trong xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.

Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, lập nên Nhà nước công nông với nền tài chính kiệt quệ, đầy khó khăn, đất nước ta tiếp tục phải đương đầu với bọn thực dân phản động Pháp trong một cuộc kháng chiến lâu dài để giữ vững chủ quyền của dân tộc. Vì thế, chúng ta không thể không chú ý đến vấn đề động viên kinh tế nói chung, nền tài chính nói riêng. Chúng ta phải thu góp tất cả lực lượng của toàn quốc, khiến cho người có sức giúp sức, có tiền giúp tiền, có của giúp của. Những vật nhu cầu cho cuộc kháng chiến, chúng ta phải hết sức tăng gia sản xuất. Những việc tiêu xài vô ích, chúng ta phải cố gắng tinh giảm. Tóm lại, chúng ta phải tập trung hết thảy nhân lực, vật lực, tài lực vào công cuộc kháng chiến thì thực lực kháng chiến của ta mới được đầy đủ, mạnh mẽ để đạt tới thắng lợi cuối cùng. Để động viên kinh tế đất nước, Người đề ra 6 giải pháp, trong đó có giải pháp quan trọng là động viên tài chính. Hồ Chí Minh khẳng định: “Hoãn kỳ trả những món nợ công tư, cấm ngặt việc buôn bán vàng bạc, kiểm tra ráo riết việc đổi chác và việc buôn bán với người ngoài, phát hành công trái, tập trung các loại kim khí do dân tích trữ, thu những thuế về chi dụng xa xỉ và đảm phụ quốc phòng”[1]. Đồng thời ra sức thực hành tiết kiệm, Người chỉ rõ: “Đặt ra ủy ban xem xét việc cung cấp và tiêu dùng lương thực, nhất là phải định giá cả để tránh nạn buôn chợ đen trục lợi. Điều tra số thóc hiện có và định mỗi người được ăn là bao nhiêu. Lúc cần, phải trưng thu những số thóc thừa rồi trả bằng tiền. Hạn chế những nghề nghiệp phải dùng đến thóc gạo như nghề nấu rượu. Khuyến khích giồng nhiều những thức ăn thay cho gạo như ngô, khoai, đậu, sắn, v.v.. Cấm ngặt những sự chi tiêu xa xỉ và vô ích. Ngoài việc tiết kiệm tiền bạc, lương thực, chúng ta còn phải tiết kiệm những thứ cần về quân sự mà phải mua ở ngoài như étxăng, các chất hoá học, v.v.. Việc tiết kiệm cũng có tính chất quan trọng như tăng gia sản xuất. Vậy chúng ta không thể quên được”[2].

Thực hiện quan điểm của Hồ Chí Minh, để giải quyết những khó khăn đó, Chính phủ lâm thời đã chủ trương thành lập Quỹ độc lập và sau đó tổ chức Tuần lễ Vàng. Tuần lễ Vàng được tiến hành trong cả nước từ ngày 17/9 đến ngày 24/9/1945, nhằm động viên nhân dân quyên góp vàng ủng hộ chính quyền cách mạng. Ngày 17/9, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư gửi đồng bào cả nước, nêu rõ ý nghĩa to lớn của việc tổ chức Tuần lễ Vàng và kêu gọi mọi người tích cực tham gia. Hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, với lòng nồng nàn yêu nước, nhân dân ta ở khắp nơi đã tích cực đóng góp tiền của cho chính quyền cách mạng. Chỉ trong một thời gian ngắn, nhân dân cả nước đã quyên góp được 20 triệu đồng và 370 kilôgam vàng. Sự hưởng ứng nhiệt liệt và tự nguyện ấy của nhân dân đã góp phần giải quyết những khó khăn về tài chính của đất nước lúc bấy giờ.

Thực hiện về chính sách phân phối tài chính, Hồ Chí Minh chỉ đạo cùng Nhà nước lần lượt ban hành những sắc lệnh: Sắc lệnh số 17, ngày 31/1/1946, về việc bãi bỏ Bình dân Ngân quỹ tổng cục, quy định về việc tổ chức cơ quan và phân chia tài sản của Bình dân Ngân quỹ tổng cục. Sắc lệnh số 32, ngày 22/3/1946, bổ sung về việc phân chia tài sản của Bình dân Ngân quỹ tổng cục. Sắc lệnh số 22-SL, ngày 16/2/1947, trích 30 triệu đồng ở ngân sách Nhà nước cấp cho Nha tín dụng. Đồng thời tiến hành chính sách ruộng đất, ở những vùng tự do, phải triệt để thi hành giảm tô, giảm tức, tịch thu ruộng đất của thực dân Pháp và Việt gian tạm cấp cho dân cày nghèo và gia đình các chiến sĩ, để cải thiện đời sống cho dân cày và nâng cao tinh thần cùng lực lượng kháng chiến của họ. Từ những chính sách đó đã thể hiện tính ưu việt của chế độ mới, huy động được cao nhất sức người, sức của cho hậu phương và tiền tuyến để chiến thắng kẻ thù xâm lược, thống nhất nước nhà.

Vận dụng quan điểm Hồ Chí Minh về chính sách động viên, phân phối tài chính của Nhà nước cách mạng hiện nay cần làm tốt những vấn đề sau: Một là, xây dựng nền tài chính quốc gia lành mạnh, bảo đảm đủ năng lực về tài chính phục vụ phát triển kinh tế. Hai là, phát huy tốt tác dụng của chính sách tín dụng để huy động vốn nhàn dỗi của nhân dân vào sản xuất. Ba là, tăng cường công tác quản lý, thực hành tiết kiệm chống thất thoát, lãng phí tài chính. Bốn là, thực hiện phân phối tài chính theo lao động và mức đóng góp cổ phần trong sản xuất. 

---

[1] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t4, tr. 532.

[2] Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t4, tr. 533.