BẢN CHẤT “TIN LÀNH ĐÊGA” Ở TÂY NGUYÊN

                                                                          Đỗ Quang Lưu

Xem xét cái gọi là Tin Lành Đêga ở các góc độ về: tổ chức, thủ đoạn tuyên truyền, cách thức hoạt động đều là chính trị hoá, trái với pháp luật của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hành vi của Tin Lành Đêga ngược với hiến chương, tôn chỉ của tổng liên hội Hội thánh Tin Lành Việt Nam là “sống phúc âm, phụng sự Thiên Chúa, phục vụ Tổ quốc và dân tộc” và không đúng lời răn dạy của Kinh thánh đối với tín đồ đạo Tin Lành.

Từ Đêga theo tiếng Êđê là Anak Ede Gar có nghĩa là “những người con của núi rừng”, hàm ý chỉ tất cả các tộc người thiểu số bản địa ở Tây Nguyên, một bộ phận của cộng đồng dân tộc Việt Nam thống nhất. Nhưng các thế lực thù địch đã lợi dụng để tạo ra một tổ chức phản động đội lốt tôn giáo đó là Tin Lành Đêga nhằm chống phá sự nghiệp cách mạng ở nước ta.

Thực tế tình hình tôn giáo ở Việt Nam hiện nay không có hệ phái hay tổ chức tôn giáo nào được Nhà nước ta cho đăng ký hoạt động có tên gọi là Tin Lành Đêga. Thực chất cái gọi là Tin Lành Đêga chỉ là một mắt xích trong chùm mắt xích của các âm mưu, thủ đoạn và hành động của các thế lực thù địch lợi dụng chính sách tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Đảng và Nhà nước để chống phá sự nghiệp cách mạng nước ta.

Về khía cạnh tôn giáo, không có cái gọi là Tin Lành Đêga, Tin Lành Đêga là tên gọi dùng để chỉ một bộ phận người thượng (còn gọi là người thượng Đêga) ở Tây Nguyên theo đạo Tin Lành, nằm trong ý đồ của bọn phản động lưu vong ở nước ngoài muốn tách đạo Tin Lành của bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên ra khỏi tổng hội Hội thánh Tin Lành Việt Nam (miền Nam). Việc đòi lập cái gọi là tổ chức Tin Lành Đêga không phải quyền lợi của những người theo đạo, mà chỉ là bước đi trong việc thực hiện âm mưu chia cắt, phá hoại sự thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam thông qua việc đòi thành lập Nhà nước Đêga ly khai ở Tây Nguyên. Do thấy rõ được bản chất của Tin Lành Đêga nên tháng 4/2001, Hội thánh Tin Lành Việt Nam đã ra văn thư gửi tất cả các chi hội, chức sắc, tín đồ Tin Lành và nhấn mạnh rằng: toàn thể Hội Thánh, đặc biệt là Hội Thánh khắp vùng Tây Nguyên, phải hết sức cảnh giác và có thái độ từ chối dứt khoát đối với bất kỳ cá nhân, tổ chức nào tự xưng là Tin Lành Đêga.

Sự ra đời và cách thức tổ chức của Tin Lành Đêga 

Sau năm 1975 nhờ có sự ủng hộ và giúp đỡ của một số thế lực hiếu chiến phản động, lực lượng FULRO sống ở Mỹ vẫn duy trì hoạt động dưới danh nghĩa đấu tranh cho những quyền lợi sắc tộc cao nguyên. Năm 1988 Hội người thượng Đêga được thành lập, có trụ sở tại Norh Carolina do Kning và Donlds Cott (người Mỹ) làm đồng Chủ tịch với 5 cố vấn Mỹ, sau đó nội bộ của chúng bị phân hoá. Năm 1992 phe chủ trương bạo động tách cao nguyên miền Trung Việt Nam thành một nước riêng đã tuyên bố thành lập Tổ chức người Thượng do Ksor Ksok (vốn là tham mưu trưởng của FULRO Đêga) làm Chủ tịch. Mục đích của tổ chức này là chống phá cách mạng Việt Nam, đòi ly khai dân tộc dưới vỏ bọc tôn giáo. Chủ trương tách Tây Nguyên ra khỏi Việt Nam đòi thành lập Nhà nước Cộng hòa Đêga độc lập tự trị. Khi thành lập cái gọi là Tổ chức người Thượng Ksor Ksok cùng Siu Phan ra sức thúc đẩy hình thành một giáo phái mới gọi là Tin Lành Đêga, với mục đích là để thành lập “quốc giáo” cho cái gọi là Nhà nước Cộng hòa Đêga. Ksor Ksok cùng đồng bọn đưa ra lời lẽ là người dân tộc thiểu số tại chỗ Tây Nguyên phải tách khỏi đạo Tin Lành của người Kinh để thành lập Nhà nước Cộng hòa Đêga độc lập của riêng mình. Ngày 2/9/2000, tại nhà riêng của Ksor Ksok ở bang Carolina (Mỹ), nhóm tàn quân FULRO Đêga lưu vong đã tuyên bố thành lập Nhà nước Cộng hòa Đêga. Để thực hiện mục đích và kế hoạch đó, ngày 20/9/2000, mục sư Bdasu K’Bông đứng đầu tổ chức Tin Lành Đêga ở nước ngoài đã ký quyết định thành lập Hội Thánh Tin Lành Đêga trong nước do R’Lan Ngôi (Ama Chăm) làm lãnh đạo, và Ana Thái làm thư ký. Tháng 9/2000, số cầm đầu cái gọi là Nhà nước Cộng hoà Đêga và Tin Lành Đêga tại Mỹ đã quyết định thành lập ban trị sự của Hội Thánh Tin Lành Đêga ở tỉnh Gia Lai gồm 8 thành viên do R’Lan Ngôi (Ama Chăm) ở làng ở làng Pết, xã Bogoong, huyện Chư Sê làm hội trưởng và sau đó tiếp tục công khai hoá Ban trị sự của Hội Thánh Tin Lành Đêga tại huyện Ea Hleo, tỉnh Đắc Lắc. Bên cạnh đó các ban chấp sự được thành lập ở các thôn, buôn. Người đứng đầu tổ chức Tin Lành Đêga ở các buôn làng tự xưng là Khoa sing yang - Người nhà trời, đây là các phần tử cốt cán trong Tin Lành Đêga ở cơ sở để thao túng cộng đồng dân cư buôn, làng theo Tin Lành Đêga ở Tây Nguyên.

Đến tháng 12/2002, tại địa bàn tỉnh Gia Lai, 8/13 huyện và thành phố của tỉnh có 19.000 tham gia Tin Lành Đêga; được cơ cấu thành hai hội thánh là Hội Thánh Giarai và Hội Thánh Bana, với hai ban chấp sự và 16 đối tượng cốt cán. Tại tỉnh Đắc Lắc, chúng thành lập được 5 chi hội Tin Lành Đêga với 96 đối tượng cốt cán. Điều đáng lưu ý là nhiều chức sắc của Tin Lành Đêga có chân trong bộ máy của Nhà nước Cộng hoà Đêga như Ama Chăm – đứng đầu Hội Thánh Tin Lành Đêga được bọn phản động phong là Phó Tổng trưởng tỉnh Gia Lai; còn Hội trưởng Y Wi Ksơ (Ama Trương) là huyện trưởng huyện Ea Hleo, tỉnh Đắc Lắc. Vì vậy, sự ra đời của Tin Lành Đêga không phải từ nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, mà do các thế lực thù địch đưa ra để phục cho mưu đồ chính trị của chúng.

 Thủ đoạn tuyên truyền trái pháp luật để mở rộng Tin Lành Đêga.

Những kẻ cầm đầu Tin Lành Đêga lợi dụng trình độ dân trí thấp, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số gặp nhiều khó khăn, sử dụng các thủ đoạn khác nhau: cấp tiền mua đất xây nhà thờ; cấp, thưởng tiền cho những người theo Tin lành Đêga. Bọn phản động đội lốt tôn giáo tuyên truyền, tán tụng những nhân vật tên tuổi được đồng bào dân tộc thiểu số tôn vinh ở Tây Nguyên gắn với Tin lành Đêga.

Để lôi kéo đồng bào các dân tộc thiểu số, tín đồ, chức sắc từ bỏ hội thánh Tin Lành Việt Nam (miền Nam) để gia nhập Tin Lành Đêga, tham gia vào Nhà nước Cộng hoà Đêga. Bọn cầm đầu Tin Lành Đêga còn sử dụng những biện pháp cưỡng bức, đe doạ, ép buộc. Các luận điệu mà bọn cầm đầu Tin Lành Đêga thường sử dụng để ép buộc, kích động đồng bào các tộc người thiểu số ở Tây Nguyên phải tham gia Tin Lành Đêga là: Tin Lành Việt Nam là Tin Lành của người Kinh, người dân tộc phải có đạo riêng, do đó người dân tộc thiểu số phải theo Tin Lành Đêga. Theo Tin Lành Đêga thì không cần phải làm rẫy, không cần nuôi con bò, con heo nữa. Chúa có phép lạ, cho nhiều lúa, nhiều cà phê, nhiều tiền, theo Tin Lành Đêga, Chúa sẽ cho hết bệnh, không cần đến trạm y tế xã, phải đánh đuổi người Kinh để lập Nhà nước Đêga của người dân tộc, nhà nào có nhiều người theo Tin Lành Đêga và tham gia biểu tình sau này sẽ được Ksor Ksok chia cho nhiều nhà, nhiều tiền; ai không đi theo Tin Lành Đêga, không biểu tình thì coi như theo người Kinh luôn, sẽ bị Tin Lành Đêga trừng trị, sẽ cắt lưỡi không cho nói tiếng người dân tộc, không cho làm rẫy, không cho ở trong buôn làng, không cho sinh hoạt tôn giáo. Tin Lành Đêga phát triển trong vùng đồng bào thiểu số ở Tây Nguyên với đa dân tộc: Ba Na, Gia Rai, Êđê, Cờ Ho, Mnông… Châu Mạ để trở thành tác nhân phá vỡ khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

  Tin Lành Đêga trực tiếp tổ chức gây bạo loạn.

Những kẻ cầm đầu Tin Lành Đêga không chỉ kích động đồng bào theo Tin Lành Đêga tham gia bạo loạn, biểu tình gây rối; mà còn trực tiếp tổ chức các vụ bạo loạn, gây mất trật tự an ninh chính trị - xã hội ở Tây Nguyên. Trong vụ bạo loạn năm 2004, theo thống kê chưa đầy đủ, riêng các điểm nóng có liên quan đến Tin Lành Đêga là 50 điểm với khoảng 30.000 người theo Tin Lành Đêga. Những thành phần cốt cán của Tin Lành Đêga ở cơ sở còn tổ chức những ổ đề kháng ở một số buôn, làng trên địa bàn Tây Nguyên để chống phá chính quyền địa phương  trên địa bàn Tây Nguyên. Những kẻ quá khích theo Tin Lành Đêga đã cưỡng bức bà con các tộc người thiểu số ở Tây Nguyên, bao gồm cả trẻ em tham gia bạo loạn. Đặc biệt nguy hiểm là những kẻ qúa khích đã sử dụng hung khí đập phá, cướp bóc tài sản của người dân, các công trình công cộng, đánh trọng thương người thi hành công vụ, tấn công trụ sở chính quyền địa phương và trương khẩu hiệu đòi thành lập Nhà nước Cộng hòa Đêga ở Tây Nguyên. Trong dịp lễ Noen 2004, những kẻ cầm đầu Tin Lành Đêga đã có âm mưu kích động bộ phận dân chúng ở 70 làng, 33 xã thuộc 12 huyện và thành phố của ba tỉnh Gia Lai, Đắc Lắc, Đắc Nông chuẩn bị biểu tình, bạo loạn và vượt biên ồ ạt sang Campuchia hòng quốc tế hoá vấn đề người dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên. Trong và sau biểu tình, bạo loạn những những kẻ cầm đầu Tin Lành Đêga đã dùng mọi hình thức, phương tiện, công cụ để cung cấp những thông tin không đúng: tung tin thất thiệt,xuyên tạc chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng và Nhà nước ta. Chúng vu cáo chính quyền các cấp phân biệt đối sử định kiến với đồng bào với dân tộc thiểu số, “đàn áp tôn giáo”, nhằm gây ra những nhận thức sai lệch của cộng đồng quốc tế về sự thật tình hình tôn giáo, dân tộc, nhân quyền ở Tây Nguyên. 

 Từ sự ra đời, cách tổ chức, thủ đoạn tuyên truyền và hoạt động cho thấy Tin Lành Đêga không phải là một tổ chức tôn giáo, mà là một tổ chức chính trị hoạt động dưới danh nghĩa tôn giáo để kích động tư tưởng ly khai, mang tính chất kỳ thị, huỷ hoại bản sắc tộc người, hành động với mục đích phá vỡ khối đại đoàn kết toàn dân tộc nhằm chống phá sự nghiệp cách mạng ở nước ta. Như vậy, thực chất Tin Lành Đêga chỉ là một chiêu thức, biện pháp, điển hình núp dưới “ngọn cờ tôn giáo” của các thế lực thù địch để thực hiện mưu đồ chính trị của các tổ chức phản động muốn gây mất ổn định chính trị, xã hội, quốc phòng, an ninh trên địa bàn Tây Nguyên nhằm phá hoại sự thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc Việt Nam. Chúng ta cần vạch rõ và đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn đó trước dư luận trong nước và quốc tế; đồng thời tuyên truyền để đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên nhận rõ bản chất của cái gọi là Tin Lành Đêga không mắc mưu chúng, không để chúng lợi dụng./.

Tài liệu tham khảo

- Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự, Tôn giáo và tự do tín ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam, Nxb QĐND, Hà Nội, 2006.

- Viện Nghiên cứu tôn giáo, Lý luận về tôn giáo và tình hình tôn giáo ở Việt Nam, Nxb CTQG, Hà Nội, 2012.

- Tạ Ngọc Tấn, Xu hướng biến đổi cơ cấu xã hội Việt Nam, Nxb CTQG, Hà Nội, 2013.