Xét về mặt triết học, đạo đức là một trong
những hình thái ý thức xã hội, một chế định xã hội thực hiện chức năng điều
chỉnh hành vi con người trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Sự đánh giá về
mặt đạo đức xác định những hành vi đã làm có phù hợp hay không phù hợp với
những yêu cầu của đạo đức. Trong đạo đức, có đạo đức cách mạng - đó là toàn bộ
những nguyên tắc sống và những quy phạm đạo đức phù hợp với hình thái kinh
tế-xã hội xã hội chủ nghĩa (XHCN). Tiêu chuẩn khách quan của đạo đức cách mạng
là đấu tranh cho sự toàn thắng của CNXH. Các nguyên tắc của đạo đức cách mạng
tạo nên những quy tắc đạo đức của người cán bộ, đảng viên.
Trong tác phẩm “Đạo đức cách mạng”, Chủ tịch
Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh việc chống chủ nghĩa cá nhân (CNCN). Vì
CNCN là thứ trái ngược với chủ nghĩa tập thể và CNXH. Cùng với phê phán
những thói hư, tật xấu do chế độ cũ để lại mà mọi người cần biết để tránh,
Người nhấn mạnh: “CNCN là như một thứ vi trùng rất độc, do nó mà sinh ra
các thứ bệnh rất nguy hiểm”.
Theo Người, có chống CNCN mới xây dựng
đạo đức cách mạng được. Trong tác phẩm này, Người nhiều lần nhắc đến
CNCN và chống CNCN. Vấn đề này sau đó, Người đã nêu tiếp trong một số tác
phẩm, trong đó có tác phẩm “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá
nhân”, viết năm 1969, nhân dịp kỷ niệm 39 năm Ngày thành lập Đảng. Trong tác
phẩm “Đạo đức cách mạng”, Người luận rằng, những người theo CNCN thường
biểu hiện ở việc “kể công” với Đảng, đòi ưu đãi, hưởng thụ, danh dự và địa vị,
đòi hỏi quá nhiều quyền lợi cá nhân. Có ít nhiều thành tích, thì họ muốn Đảng
“cảm ơn” họ. Nếu không thỏa mãn yêu cầu của cá nhân, thì họ oán trách Đảng, cho
rằng họ “không có tiền đồ”, họ “bị hy sinh”, rồi dần dần xa rời Đảng, vi phạm
kỷ luật Đảng, phá hoại chính sách của Đảng và Nhà nước. Đảng viên bị
CNCN trói buộc trở nên kiêu ngạo, công thần, tự cao tự đại, bè phái, chủ
quan, tham ô, lãng phí. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Họ phê bình người khác mà
không muốn người khác phê bình họ; không tự phê bình hoặc phê bình một cách không
thật thà, nghiêm chỉnh. Họ sợ tự phê bình thì sẽ mất thể diện, mất uy tín”. Đó
cũng là một thứ CNCN cần phải phê phán.
Cách đây 60 năm, ngay ở thời điểm viết tác
phẩm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định, CNCN đang ám ảnh một số đồng
chí, sinh bệnh quan liêu, mệnh lệnh, kèn cựa, địa vị, vác mặt làm “quan cách
mạng”, chung quy là họ không làm nên trò trống gì. Quan điểm của Người là đấu
tranh chống CNCN không phải là “giày xéo lên lợi ích cá nhân”, mà là tôn
trọng lợi ích cá nhân, nhưng lợi ích cá nhân phải nằm trong lợi ích của tập
thể, không mâu thuẫn với lợi ích của tập thể, là một bộ phận của lợi ích tập
thể. Một khi lợi ích cá nhân mâu thuẫn với lợi ích tập thể, thì đạo đức cách
mạng đòi hỏi lợi ích riêng của cá nhân phải phục tùng lợi ích chung của tập
thể. CNCN là một trở ngại lớn cho việc xây dựng CNXH. Vì vậy, thắng lợi
của CNXH không thể tách rời thắng lợi của cuộc đấu tranh chống CNCN. Người kết
luận: “CNCN là một kẻ địch hung ác của CNXH. Người cách mạng phải tiêu
diệt nó”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu vấn đề đạo đức cách
mạng và chống CNCN còn phải được thể hiện ở việc học tập, nghiên cứu, làm
việc để không ngừng tiến bộ. Theo Người, trong học tập, trước hết, phải học tập
Chủ nghĩa Mác-Lênin. Vì có học tập Chủ nghĩa Mác-Lênin mới củng cố được đạo đức
cách mạng, giữ vững lập trường, nâng cao sự hiểu biết và trình độ chính trị,
hoàn thành nhiệm vụ được giao; để áp dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh thực
tế của nước ta. Học để mà làm. Lý luận đi đôi với thực tiễn. Người phê bình một
số người học thuộc lòng sách vở của Chủ nghĩa Mác-Lênin, nhưng khi va chạm đến
thực tế, thì lúng túng hoặc giải quyết một cách máy móc. Họ học sách vở
Mác-Lênin, nhưng không học tinh thần của Chủ nghĩa Mác-Lênin. Học để trang sức,
chứ không phải vận dụng vào công việc cách mạng. Người khẳng định: “Xét cho
cùng, đó cũng là CNCN”.
Cùng với chỉ rõ việc cán bộ, đảng viên phải
ngǎn ngừa và kiên quyết chống lại CNCN, trong tác phẩm “Đạo đức cách mạnh”, Chủ
tịch Hồ Chí Minh cũng yêu cầu “mọi đảng viên phải nâng cao tinh thần trách
nhiệm trước nhân dân, trước Đảng”. Bởi theo Người, những chính sách và nghị
quyết của Đảng đều vì lợi ích của nhân dân. Vì vậy, đạo đức cách mạng của người
đảng viên là bất kỳ khó khǎn đến mức nào cũng kiên quyết làm đúng chính sách và
nghị quyết của Đảng, làm gương mẫu cho quần chúng. Đảng ta đại biểu cho lợi ích
chung của giai cấp công nhân, của toàn thể nhân dân lao động, chứ không phải
mưu cầu lợi ích riêng của một nhóm người nào, của cá nhân nào. Đồng thời, Đảng
phải đi sát quần chúng, khéo tổ chức và lãnh đạo quần chúng, thì cách mạng mới
thành công.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, đạo đức cách
mạng chính là thể hiện ở mối quan hệ giữa đảng viên và quần chúng. Người nói:
“Đảng ta là một đảng có tính chất quần chúng, có hàng chục vạn đảng viên”, vì
vậy, phải có mối liên hệ chặt chẽ với quần chúng. Người đảng viên cũng như quần
chúng, mỗi khi có khuyết điểm phải thành thật tự phê bình và phê bình để giúp
đỡ nhau tiến bộ. “Đảng viên phạm sai lầm thì sẽ đưa quần chúng đến sai lầm, cho
nên khi có sai lầm thì các đồng chí ấy sẵn sàng và kịp thời sửa chữa, không thể
để nhiều sai lầm nhỏ cộng thành sai lầm to”. Và: “Chúng ta không sợ sai lầm,
chỉ sợ phạm sai lầm mà không quyết tâm sửa chữa. Muốn sửa chữa cho tốt thì phải
sẵn sàng nghe quần chúng phê bình và thật thà tự phê bình”. Đó là mối quan hệ
thiết thực nhất giữa Đảng và quần chúng. Theo Người, khuyết điểm lớn là đảng
viên không lắng nghe ý kiến của quần chúng. Khuyết điểm này cần phải sửa chữa
ngay. Đạo đức cách mạng là hòa mình với quần chúng thành một khối, tin quần
chúng, hiểu quần chúng, lắng nghe ý kiến của quần chúng, cùng với quần chúng
tiến hành cuộc đấu tranh cách mạng.
60 năm đã qua kể từ khi tác phẩm “Đạo đức cách
mạng” ra đời, đất nước ta chứng kiến bao đổi thay to lớn. Nhiều thế hệ cán bộ,
đảng viên đã và đang ra sức học tập, rèn luyện đạo đức cách mạng theo tư tưởng
và những lời huấn thị ân cần, sâu sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, góp phần xây
dựng Đảng, xây dựng chế độ XHCN vững mạnh. Đó cũng chính là thực hiện mong muốn
và di huấn của Người về rèn luyện đạo đức cách mạng: “Cũng như ngọc càng mài
càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.
BÙI LOAN
Đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân là cuộc đấu tranh thường xuyên, lâu dài, phức tạp, thậm chí có cả hy sinh, mất mát, đòi hỏi phải thực hiện một cách quyết liệt, triệt để với nhiều biện pháp đồng bộ, kiên trì và liên tục.
Trả lờiXóa