Lịch sử dân tộc Việt Nam là quá trình dựng nước đi đôi với giữ nước, đầy gian khổ, hy sinh, nhưng cũng hết sức vẻ vang. Từ khi có Đảng lãnh đạo, lịch sử hào hùng của dân tộc ta được tiếp nối bằng những mốc son chói lọi với biết bao chiến công hiển hách trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong đó, thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp là thắng lợi của đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính; là thắng lợi của sức mạnh toàn dân tộc với tinh thần đấu tranh quật cường “Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược với đường lối kháng chiến đúng đắn, tài tình và sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm sâu sắc đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam; trong đó, bài học về phát huy sức mạnh toàn dân, toàn diện có ý nghĩa hết sức quan trọng, thiết thực đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình hiện nay.
Ngay sau Cách mạng Tháng Tám
thành công, nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa vừa mới ra đời đã phải đương đầu với
“thù trong, giặc ngoài”, nạn đói
hoành hành, khó khăn chất chồng, tình thế “ngàn
cân treo sợi tóc”, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhạy bén, sáng suốt,
bình tĩnh chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam vượt qua thác ghềnh hiểm nguy,
từng bước tiến lên. Đứng vững trên nguyên tắc độc lập, thống nhất và toàn vẹn
lãnh thổ, Đảng đã đề ra sách lược ngoại giao mềm dẻo, “dĩ bất biến, ứng vạn
biến”, linh hoạt, phù hợp với từng thời điểm của lịch sử nhằm phân hóa kẻ thù,
loại trừ từng bước các thế lực thù địch, phản động, tranh thủ thời gian để củng
cố và phát triển lực lượng cách mạng. Là hiện thân của ý chí hòa bình Việt Nam,
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã làm hết sức mình để tránh một cuộc chiến tranh đổ máu
cho hai dân tộc Việt - Pháp, nhưng khi kẻ thù đã buộc chúng ta phải cầm súng
bảo vệ Tổ quốc, thì nhân dân ta không sợ hy sinh, gian khổ, kiên quyết chiến
đấu để bảo vệ độc lập, tự do của dân tộc.
Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược được
thể hiện trong Chỉ thị "Toàn dân kháng chiến" của Ban
Thường vụ Trung ương Đảng (12/12/1946). “Lời
kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Hồ Chí Minh (19/12/1946) và tác phẩm "Kháng chiến nhất định thắng lợi" của
đồng chí Trường Chinh, xuất bản vào tháng 9/1947. Trong đó xác định: Mục đích của cuộc
kháng chiến là giành độc lập và thống
nhất thực sự cho Tổ quốc; tiếp tục cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, góp phần đấu tranh cho hoà bình thế giới. Xác định kẻ
thù của cách mạng Việt Nam đó là: Thực dân Pháp và bọn tay sai phản động. Phương
châm của cuộc kháng chiến: Toàn dân, toàn diện, lâu dài và dựa vào sức mình là
chính.
Kháng chiến toàn dân nghĩa là mọi người
người dân yêu nước đều cầm vũ khí chống Pháp xâm lược, bảo vệ độc lập dân tộc. Kháng
chiến toàn dân là đem toàn bộ sức dân, tài dân,
lực dân; động viên toàn dân tích cực tham gia kháng chiến. Bởi
vì:“Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng”, “Quần chúng nhân dân là người
làm nên lịch sử”… Cách mạng Việt Nam từ khi có Đảng lãnh đạo,
nhân dân là lực lượng hùng hậu của Đảng. Đảng đã phát huy được sức mạnh của khối
đại đoàn kết toàn dân tộc. Các cao trào cách mạng: 1930 - 1931; 1936 - 1939; đặc
biệt là cao trào 1939 - 1945 với đỉnh cao là cách mạng Tháng 8/1945 khi quần
chúng nhân dân là lực lượng hùng hậu của cách mạng. Để phát huy tinh thần kháng chiến toàn dân, Đảng ta đã chủ trương phát huy
sức mạnh tổng hợp của toàn dân quyết tâm chiến đấu bảo vệ độc lập dân tộc.
Trong “Lời kêu gọi toàn quốc kháng
chiến”, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Bất
kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không phân chia tôn giáo, đảng
phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp cứu Tổ
quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc,
thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước”[1].
Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh là tiếng của non
sông đất nước, là lời hịch cứu quốc, khơi dậy mạnh mẽ lòng tự hào dân tộc,
truyền thống anh hùng, bất khuất, kiên cường của nhân dân ta; thôi thúc cả nước
sục sôi đứng lên chiến đấu, vì độc lập, tự do thiêng liêng của Tổ quốc. Bên cạnh đó,
trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến, so sánh lực lượng quân sự, trang bị vũ
khí thì ta bất lợi hơn so với thực dân Pháp. Thực dân Pháp là đội quân nhà nghề,
được trang bị nhiều loại vũ khí hiện đại; còn lực lượng vũ trang của chúng ta
còn non trẻ, thiếu kinh nghiệm chiến đấu, trang bị thiếu thốn. Vì vậy phải tiến
hành chiến tranh nhân dân, đoàn kết toàn dân để đánh giặc. Vì vậy, để phát huy được sức mạnh của toàn dân trong
cuộc kháng chiến chống thự dân Pháp xâm lược, phải xây dựng sự đồng thuận, nhất
trí của cả nước, đánh địch ở mọi nơi, mọi lúc, “mỗi người dân là một chiến sĩ, mỗi làng xã là một pháo đài, mỗi đường
phố là một mặt trận”. Trong đó Quân đội nhân dân làm nòng cốt cho toàn dân
đánh giặc.
Kháng chiến toàn diện là đánh địch trên mọi lĩnh vực, mọi mặt trận không chỉ
bằng quân sự mà cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, tư tưởng, ngoại giao, trong
đó mặt trận quân sự, đấu tranh vũ trang giữ vai trò mũi nhọn, mang tính quyết
định. Động viên và phát huy cho được mọi tiềm năng, sức mạnh của dân tộc, mọi
nguồn lực vật chất, tinh thần trong nhân dân phục vụ kháng chiến thắng lợi.
Bên cạnh đó, chúng ta xác định kháng chiến lâu dài, kháng chiến lâu dài là tư tưởng chỉ đạo chiến lược của Đảng. Trường kỳ kháng chiến là một quá trình vừa đánh tiêu hao lực lượng địch vừa xây dựng, phát triển lực lượng ta, từng bước làm chuyển biến so sánh lực lượng trên chiến trường có lợi cho ta; lấy thời gian là lực lượng vật chất để chuyển hóa yếu thành mạnh. Kháng chiến lâu dài nhưng không có nghĩa là kéo dài vô thời hạn mà phải luôn tranh thủ, chớp thời cơ thúc đẩy cuộc kháng chiến có bước nhảy vọt về chất, thắng từng bước để đi đến thắng lợi cuối cùng.
Một yếu tố cũng hết sức quan trọng trong phương châm kháng chiến, đó là dựa vào sức mình là chính: Kháng chiến dựa vào sức mình là chính, là sự kế thừa tư tưởng chiến lược trong chỉ đạo sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, giành chính quyền của lãnh tụ Hồ Chí Minh. Phải lấy nguồn nội lực của dân tộc, phát huy nguồn sức mạnh vật chất, tinh thần trong nhân dân ta làm chỗ dựa chủ yếu, nguồn lực chủ yếu của cuộc chiến tranh nhân dân. Trên cơ sở đó, để tìm kiếm, phát huy cao độ và có hiệu quả sự ủng hộ, giúp đỡ tinh thần và vật chất của quốc tế khi có điều kiện. Lấy độc lập, tự chủ về đường lối là yếu tố quan trọng hàng đầu.
Có thể thấy rằng, đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp của Đảng có giá
trị lý luận và thực tiễn to lớn. Đường lối đã thể hiện sự vận dụng sáng tạo lý luận
Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của cách mạng Việt Nam. Chứng minh sự đúng đắn của chủ nghĩa Mác - Lênin. Góp phần bổ sung phát triển lý luận chủ
nghĩa Mác - Lênin trong điều kiện mới. Góp
phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận cách mạng của Đảng về chiến tranh cách
mạng. Đồng thời đường lối kháng chiến của Đảng là hoàn toàn đúng đắn,
trở thành ngọn cờ dẫn đường, chỉ lối, động viên toàn Đảng, toàn quân, toàn dân
ta tiến lên. Đường lối đó được nhân dân ủng hộ, hưởng ứng trong suốt quá trình
kháng chiến và trở thành một nhân tố quan trọng hàng đầu quyết định thắng lợi của
cuộc kháng chiến chống Pháp. Cụ thể, sau chín năm chiến đấu vô cùng oanh
liệt, quân và dân ta đã đánh thắng thực dân Pháp và can thiệp Mỹ mà đỉnh cao là
Chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Chiến
thắng vĩ đại Điện Biên Phủ, một trong những chiến công chói lọi nhất trong lịch
sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc, là bản anh hùng ca của một cuộc chiến
tranh nhân dân thần kỳ, xứng đáng “được ghi vào lịch sử dân tộc như một Bạch
Đằng, một Chi Lăng hay một Đống Đa trong thế kỷ 20, và đi vào lịch sử thế giới
như một chiến công chói lọi đột phá thành trì của hệ thống nô dịch thuộc địa
của chủ nghĩa đế quốc”[2], mãi mãi là niềm tự hào của các thế hệ người Việt Nam và các dân tộc bị áp
bức trên toàn thế giới.
Đường lối kháng chiến toàn dân, toàn
diện đã được thực tiễn cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, sau này là cuộc
kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược và trong thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay kiểm nghiệm, chứng minh là hoàn toàn
đúng đắn, phù hợp với điều kiện của cách mạng Việt Nam qua các thời kỳ, các
giai đoạn lịch sử. Bài học về phát huy sức mạnh toàn quốc kháng chiến, kháng
chiến toàn dân, toàn diện đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Phát huy tinh thần Toàn
quốc kháng chiến, qua 35 năm đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng, toàn Đảng,
toàn dân và toàn quân ta đã vượt lên khó khăn, thử thách, lập nên những chiến
công, kỳ tích anh hùng. Xác định tiến hành công cuộc đổi mới đất nước - một
cuộc cách mạng vô cùng khó khăn, phức tạp nhằm xoá bỏ nghèo nàn, lạc hậu, Đảng
đã nhận thức đúng đắn sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong công
cuộc cách mạng vĩ đại này. Bài học về phát huy sức mạnh toàn quốc kháng chiến,
kháng chiến toàn dân, toàn diện lại tiếp tục được phát huy một cách triệt để.
Qua 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá
và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nhờ kế thừa và tiếp tục phát huy sức
mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc mà
đỉnh cao là cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, sự nghiệp chống Mỹ,
cứu nước, những thành tựu vượt bậc của công cuộc đổi mới, nên nhân dân ta đã
đạt được “những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trên
con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa”[3].
Vì vậy, trong Báo cáo Chính trị của
Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XIII của Đảng đã xác định rất cụ thể mục tiêu: “Đến năm 2025, Việt Nam sẽ là
nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung
bình thấp, đòi hỏi tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 5 năm phải đạt khoảng
6,5 - 7%; GDP bình quân đầu người năm 2025 phải đạt khoảng 4.700 - 5.000 USD
(hiện nay, mức bình quân đầu người của Việt Nam khoảng 3.000 USD). Năm 2030, kỷ
niệm 100 năm thành lập Đảng, là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại,
thu nhập trung bình cao. Năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, trở thành
nước phát triển, có thu nhập cao”[4]. Với những mục
tiêu cụ thể, cho thấy, Đảng ta có một quyết tâm lớn đi kèm với nỗ lực không
ngừng, hành động quyết liệt với tinh thần năng động, sáng tạo, đột phá để phát
triển, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 và nhiều biến động, thách thức
trong khu vực cũng như toàn cầu hiện nay. Để tiếp
tục phát huy tinh thần Toàn quốc kháng chiến, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa,
toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta cần nhận thức sâu sắc tình hình mới, yêu
cầu, nhiệm vụ mới; phát huy cao độ quyết tâm chính trị, tiếp tục đẩy mạnh toàn
diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, tận dụng mọi thời cơ, vượt qua mọi khó khăn,
thách thức, thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn
minh”./.
Nguyễn Duy Văn
[1] Hồ Chí Minh toàn tập, tập
4, Nxb CTQG, H, 2009, tr.480.
[2]
Lê Duẩn, Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, vì độc lập, tự do, vì chủ nghĩa xã hội,
tiến lên giành những thắng lợi mới, Nxb Sự Thật, H, 1976, tr.55-56.
[3]
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn
phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016, tr.65
[4]
Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) tại Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, ngày 26/01/2021.
Sức mạnh toàn dân là sức mạnh to lớn nhất
Trả lờiXóa