TUNG “VIRUS” TIN GIẢ, PHÁ NỖ LỰC PHÒNG, CHỐNG DỊCH

Cuối năm 2019, đầu năm 2020, dịch bệnh COVID-19 xuất hiện tại Trung Quốc và lây lan ra một số quốc gia, trong đó có Việt Nam. Cùng với sự xuất hiện của virus Corona là hàng loạt tin tức ăn theo con virus nguy hiểm này, trong đó có rất nhiều thông tin bịa đặt.

Tài khoản Facebook “Nguyen Van Lan” đăng bài “Một shipper buồn nhất thế giới...” là thông tin thất thiệt.

Việc này khiến cho dư luận hoang mang, ảnh hưởng đến công tác phòng, chống dịch bệnh. Lo ngại trước thực trạng này, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã lên tiếng yêu cầu các hãng công nghệ lớn như Facebook, Google, Youtube… có hành động ngăn chặn việc lan tràn các thông tin thất thiệt (tin giả - Fake news) về dịch bệnh.

Ở nước ta, đầu tháng 3/2020 xuất hiện ca bệnh thứ 17, đánh dấu làn sóng dịch thứ 2 xuất hiện, cũng là thời điểm bùng nổ tin giả. Tin giả lan truyền khiến người dân đổ xô đi mua nhu yếu phẩm, tạo nên sự khan hiếm hàng hóa, gây hoang mang trong nhân dân. Cùng với sự gia tăng số ca bệnh, tin giả liên quan đến dịch bệnh COVID-19 cũng gia tăng và tính chất ngày càng phức tạp.

Những kẻ tạo tin giả ăn theo COVID -19 có nhiều mục đích khác nhau: Để tăng view, tăng like; để thu hút người đọc nhằm quảng bá, bán hàng online; để kích động, lôi kéo; để phá hoại công tác phòng, chống dịch mà cả nước đang chung tay thực hiện… Trong số những người tạo tin giả, lan truyền tin giả, có người do nhận thức chưa đầy đủ nên… hồn nhiên chia sẻ; có người cố ý; có những kẻ tạo tin giả để phục vụ ý đồ chính trị, chống phá Đảng, Nhà nước.

Mới đây, khi làn sóng dịch COVID-19 lần thứ tư bùng phát với biến thể Delta vô cùng nguy hiểm, khiến nhiều tỉnh, thành phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Chính phủ thì tin giả cũng “tái bùng phát” trên mạng xã hội. TP Hồ Chí Minh sau hơn ba tháng thực hiện giãn cách xã hội, nhiều người lao động mất việc làm, làn sóng người ngoại tỉnh rồng rắn về quê, bệnh viện quá tải… khiến trật tự an toàn xã hội bị ảnh hưởng, tâm lý người dân bất an.

Giữa lúc “nước sôi lửa bỏng”, nhiều kẻ đã tạo và tung tin giả lên mạng xã hội. Với cách ngụy tạo có chủ ý, tinh vi, ban đầu những người bất nhẫn này đã lấy được lòng tin của cộng đồng mạng, khiến họ xúc động và không ngại ngần bấm “like”, viết bình luận, ấn nút share (chia sẻ).

Sự lan tỏa chóng mặt của tin tức giả mạo này đã gây lo lắng cho nhiều người, gây nghi ngờ về hiệu quả của công tác phòng chống dịch. Bài viết “Một shipper buồn nhất thế giới và một thằng bán gas quá rảnh” xuất hiện trên Facebook hồi đầu tháng 8 là một ví dụ.

 Bài viết này có nội dung là tác giả “theo chân” một shipper giao số lượng lớn tro cốt người mất vì COVID-19 ở TP Hồ Chí Minh. Người này đã chứng kiến cảnh “rơi nước mắt” khi thấy có những trường hợp shipper giao tro cốt nhưng không có người thân nhận hoặc có thì chỉ còn bà già, trẻ nhỏ. Sự thật về câu chuyện “Một shipper buồn nhất thế giới…” được Công an quận Tân Phú, TP Hồ Chí Minh sau đó đã làm rõ lại khác xa.

Cơ quan Công an xác minh, trên địa bàn phường Phú Trung, quận Tân Phú không có hẻm 42 Âu Cơ và không có gia đình nào có nhiều người mất vì COVID-19 như bài viết mô tả. Thế mà, chỉ trong một thời gian ngắn sau khi đăng tải, bài viết đã nhận 2.900 lượt like, 780 bình luận, 1.300 lượt chia sẻ, trong đó có nhiều đối tượng chống đối chính trị, phản động trong và ngoài nước.

Còn chủ tài khoản “Lan Nguyen Van” sau khi đăng tải bài viết một ngày đã đặt chế độ ẩn bài. Dù đã ẩn bài, nhưng cơ quan Công an sau đó đã làm rõ, Nguyễn Văn Lân là chủ tài khoản “Lan Nguyen Van”. Ban đầu, người này không hợp tác nhưng qua đấu tranh, kết hợp với tài liệu, chứng cứ chứng minh của cơ quan Công an, ông Lân đã thừa nhận hành vi sai trái và nhận mức phạt hành chính 7,5 triệu đồng.

Cũng trong lúc TP Hồ Chí Minh đang là điểm nóng của dịch bệnh với số ca nhiễm lên đến con số hàng nghìn mỗi ngày thì trên Facebook xuất hiện bài của nick “Trần Khoa” đăng câu chuyện nói là của chính mình, vốn là một bác sỹ đã quyết định rút ống thở của mẹ mình để nhường cho sản phụ mang song thai. Nghĩa cử của “bác sỹ Khoa” đã lay động trái tim hàng nghìn người. Facebook đêm 8/8 ngập tràn những lời biết ơn gửi đến “bác sỹ Khoa” như: “Bác sỹ Khoa, chúng tôi nợ anh và bố mẹ anh sự sống”.

Thế nhưng, chỉ sau đó ít giờ, nhiều tài khoản Facebooke đã “bóc phốt” “bác sỹ Khoa khi chỉ ra, hai bức ảnh hai cháu bé sơ sinh – con của sản phụ được “bác sỹ Khoa” cứu sống từ việc rút máy thở của mẹ được lấy từ tài khoản Facebook của bác sỹ Cao Hữu Thịnh, đang công tác tại Bệnh viện An Sinh (TP Hồ Chí Minh) đăng trước đấy. Sở Y tế, Công an TP Hồ Chí Minh sau đó xác định, “bác sỹ Khoa” không có thật.

Theo Thiếu tá Nguyễn Việt Cường, Phó trưởng Phòng 3, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, từ đầu năm 2020 đến nay, Cục đã cùng Công an các địa phương triệu tập đấu tranh với hơn 1.800 đối tượng, khởi tố xử lý hình sự 21 đối tượng, xử phạt hành chính 466 đối tượng, nộp ngân sách gần 5 tỷ đồng.

Ngoài ra, cơ quan Công an còn phối hợp với ngành chức năng, các hãng cung cấp dịch vụ lớn để ngăn chặn, gỡ bỏ hàng nghìn thông tin giả liên quan đến COVID -19. Tuy nhiên, để ngăn chặn triệt để việc khởi tạo, phát tán tin giả không dễ, bởi ngoài những đối tượng muốn được gây chú ý, trục lợi, còn có những đối tượng cơ hội chính trị lợi dụng dịch bệnh COVID-19 để chống phá, coi đây là cơ hội để thực hiện âm mưu chính trị.