Bài 3

Bác Hồ nói về tham nhũng và chống tham nhũng

Căn cứ vào nhiều bài nói, bài viết hiện có của Bác, cho thấy rằng tính chất và mức độ tham lam, nhũng nhiễu gắn liền và sánh đôi với địa vị xã hội: 

- Lúc còn hoạt động bí mật và chưa có chính quyền, tức là chưa có địa vị xã hội, thì tham những chưa là nguy cơ trực tiếp đối với cán bộ, Đảng viên, nên chỉ là tu luyện và đề phòng. 

- Lúc có chính quyền tức là có quyền lực và quyền lợi, tuy bước đầu còn hạn chế, nhất là về vật chất, nhưng Bác đã sớm nhận ra nguy cơ lợi dụng chức quyền để tư lợi từ việc nhỏ đến việc lớn cho mình và cho gia đình mình. Trong thư “Gửi uỷ ban nhân dân các cấp” giữa tháng 10-1945, Bác đã vạch ra 6 lầm lỗi chính phải tránh, trong đó lỗi thứ ba là dùng của dân, của công để tiêu xài riêng: “ăn muốn cho ngon, mặc muốn cho đẹp, càng ngày càng xa xỉ, càng ngày càng lãng mạn, tự hỏi tiền bạc ở đâu mà ra? Thậm chí lấy của công làm việc tư, quên cả thanh liêm, đạo đức. Ông uỷ viên đi xe hơi, rồi bà uỷ viên, cho đến các cô các cậu uỷ viên cũng dùng xe hơi của công. Thử hỏi những hao phí đó, ai chịu?” 

- Khi bước vào xây dựng chủ nghĩa xã hội mới trên một nửa đất nước (miền Bắc), quyền hành và của cải đã nhiều hơn trước cùng với chế độ quản lý, chế độ đãi ngộ mới ra đời, Bác đã viết bài bài “Đạo đức cách mạng” đăng trên tạp chí Học tập, số tháng 12.1958. Trong đó, Bác đã coi chủ nghĩa cá nhân (trong đó tư lợi, tham ô, lãng phí là rất nguy hại), là một trong 3 kẻ địch nguy hiểm của cách mạng (kẻ địch nguy hiểm thứ nhất là chủ nghĩa tư bản và bọn đế quốc. Thói quen và truyền thống lạc hậu là kẻ địch to; chủ nghĩa cá nhân là kẻ địch thứ ba). Tư tưởng trên của Bác là “sợi chỉ đỏ” của việc nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân cho cán bộ, đảng viên. Trong bài nói chuyện tại Đại hội III Đoàn thanh niên Việt Nam ngày 24/3/1961 , Bác lại nhấn mạnh: “Chủ nghĩa cá nhân là việc gì cũng chỉ lo cho lợi ích riêng của mình, không quan tâm đến lợi ích chung của tập thể. “Miễn là mình béo, mặc thiên hạ gầy”. Nó là kẻ thù hung ác của đạo đức cách mạng, của chủ nghĩa xã hội”. 

Như vậy, là từ chỗ coi tư lợi, tham ô là nguy cơ cần ngăn chặn, là tội lỗi cần nghiêm trị đến coi là kẻ thù cần trừng trị. Những kẻ tham ô, lãng phí và quan liêu thì phá hoại tinh thần, phí phạm sức lực, tiêu hao của cải của Chính phủ và của nhân dân”. “Tội lỗi ấy cũng nặng như tội Việt gian, mật thám”, và trước lúc “đi xa”, trong Di chúc, Bác lại lần cuối cùng để lại lời tâm huyết: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi một cán bộ, đảng viên phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư”. 

Lời cảnh báo và nỗi trăn trở của Bác về nạn tư lợi tham ô, lãng phí, đã và đang là nỗi nhức nhối của toàn Đảng và nhân dân ta; mà từ Đại hội VII của Đảng đã coi là một trong bốn nguy cơ của nước ta; và nếu không ngăn chặn và khắc phục được sẽ là nguy cơ đe doạ sự lãnh đạo của Đảng và sự tồn tại của chế độ xã hội ta. Tính chất và tác hại nghiêm trọng của tham nhũng như Đảng ta chính thức xác định, có thể nói là đến mức tột đỉnh rồi. Sau, Nghị quyết Trung ương 4 khoá XII, công tác phòng chống tham nhũng đã đạt được những kết quả tích cực, nhưng là mới “có tác dụng nhất định cảnh báo, răn đe, ngăn ngừa”. Do vậy, cần quán triệt hơn nữa tư tưởng của Bác Hồ về vấn đề cực kỳ hệ trọng này. 

Chống tham nhũng phải gắn với xây dựng Đảng và lành mạnh hoá bộ máy nhà nước. Đọc lại các bài nói, bài viết của Bác Hồ, chúng ta thấm nhuần sâu sắc hơn cách đặt vấn đề của Bác về mối quan hệ Đảng với cán bộ, đảng viên; cán bộ, đảng viên, nhà nước và nhân dân; ý thức, tư tưởng, đạo đức cách mạng với pháp chế nhà nước. Từ đó, có thể liên tưởng và xem xét lại đầy đủ hơn cách chống tham nhũng đã và đang tiến hành.