Một số giải pháp ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên hiện nay

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng việc giáo dục, bồi dưỡng tư tưởng chính trị, đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Sự nghiệp đổi mới đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế có sự tác động từ nhiều mặt, bởi nhiều nhân tố, nên bên cạnh những thuận lợi cũng có không ít khó khăn, thách thức. Trong đó có một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, kể cả những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, một số cán bộ cao cấp đã có sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những hình thức, biểu hiện khác nhau như: phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc. Điều đó làm tổn hại đến uy tín, vị thế của Đảng, suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa.
Nghị quyết Đại hội XII của Đảng đã chỉ rõ: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi; có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn”1. Gần 5 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) cho đến nay toàn Đảng đã xử lý kỷ luật khoảng hơn 73.000 cán bộ, đảng viên ở các cấp với các hình thức kỷ luật của Đảng; trong đó có cả cán bộ đảng viên giữ chứ vụ cao trong đảng “ ủy viên trung ưng đảng” phải xử lý bằng pháp luật của Nhà nước, điều đó cho thaays pháp luật đã không có vùng cấm, góp phần cảnh tỉnh, răn đe, ngăn chặn và đẩy lùi một số biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng, bước đầu củng cố niềm tin trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Thế nhưng, “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn”2. Đảng đã chỉ ra 27 biểu hiện cụ thể để nhận diện sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Đồng thời, khẳng định từ sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đây là cuộc đấu tranh làm trong sạch bộ máy rất cam go, quyết liệt, có ý nghĩa quyết định đối với sự tồn vong của Đảng, chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Để cuộc đấu tranh này đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra, đáp ứng nguyện vọng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay, đòi hỏi phải có quyết tâm chính trị và kiên quyết, kiên trì thực hiện đồng bộ một số giải pháp sau:
Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm và tăng cường sự lãnh đạo của tổ chức đảng các cấp.
Sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống đã nêu trên có một phần trách nhiệm không nhỏ của tổ chức đảng các cấp. Biểu hiện rõ ở việc nắm tình hình chưa chắc, chưa kịp thời, tính chiến đấu chưa cao của tổ chức đảng, cấp ủy các cấp; thậm chí nhận thức, thái độ chính trị của một số cấp ủy đảng về vấn đề này còn chưa thực sự đầy đủ và chưa quan tâm đúng mức. “Nhiều tổ chức đảng, đảng viên còn hạn chế trong nhận thức, lơ là, mất cảnh giác, lúng túng trong nhận diện và đấu tranh, ngăn chặn "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"”3.
Do vậy, tổ chức đảng các cấp cần phải nhận thức rõ tác hại và tính chất quyết liệt, phức tạp của việc ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên hiện nay. Từ đó xác định trách nhiệm chính trị, xây dựng quyết tâm cao, đề ra những biện pháp quyết liệt, thiết thực, cụ thể trong các hoạt động học tập, công tác, sinh hoạt ở mỗi cơ quan, đơn vị. Thông qua các hoạt động, kiểm điểm của cấp ủy đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải chỉ ra được các biểu hiện suy thoái đang tiềm ẩn hoặc đã xuất hiện ở cơ quan, đơn vị mình: từ sự phai nhạt về lý tưởng cách mạng đến những nhận thức lệch lạc, sai trái, thái độ thiếu tích cực, hành vi tiêu cực, cơ hội, tham nhũng, lãng phí và tác phong làm việc, sinh hoạt, giao tiếp, ứng xử,… để có các biện pháp ngăn chặn, đẩy lùi kịp thời, hiệu quả. Quán triệt và thực hiện có hiệu quả Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ cả về nhận thức và hành động của mỗi tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên trong học tập, tu dưỡng, rèn luyện về tư tưởng, bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng. Phải luôn trung thành và đặt lợi ích của Đảng, Tổ quốc, nhân dân lên trên lợi ích cá nhân; chấp hành nghiêm đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước; đồng thời, kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên.
Hai là, xác định rõ vai trò, phát huy trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị.
Người đứng đầu cơ quan, đơn vị có thẩm quyền và trách nhiệm cao nhất trong mọi hoạt động của cơ quan, đơn vị, nên có vai trò quan trọng đối với việc phòng, chống, ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên. Tuy nhiên, việc quy định trách nhiệm của người đứng đầu đối với vấn đề này chưa thật rõ, nhất là trách nhiệm khi để xảy ra các vụ việc tiêu cực trong cơ quan, đơn vị thuộc quyền, cũng như trách nhiệm trong xử lý thiếu kiên quyết, kém hiệu quả. Thực tiễn ở một số cơ quan, đơn vị hiện nay cho thấy, một số cán bộ, đảng viên lợi dụng chức quyền để tham nhũng, làm ăn phi pháp, làm giàu bất chính nhanh, nhưng không được các cấp ủy đảng, người đứng đầu kiểm tra, làm rõ và xử lý kịp thời. Vì vậy, cần phát huy vai trò, trách nhiệm của mọi lực lượng tham gia vào cuộc đấu tranh này, trước hết là người đứng đầu cấp ủy đảng, cơ quan, đơn vị. Theo đó, người đứng đầu cơ quan, đơn vị phải có quyết tâm chính trị cao, xác định đúng vai trò, vị trí, trách nhiệm, gương mẫu trong việc chấp hành đường lối, chỉ thị, hướng dẫn, quy chế, quy định của Đảng và Nhà nước; có tác phong làm việc khoa học, hiệu quả, sâu sát; có thái độ đúng mực trong giao tiếp, ứng xử, luôn lắng nghe, tiếp thu những ý kiến xác đáng của cấp dưới và nhân dân để điều chỉnh, hoàn thiện bản thân. Đồng thời, phải gắn vai trò, trách nhiệm của cán bộ chủ trì, người đứng đầu đối với các hoạt động của cơ quan, đơn vị, nhất là những hậu quả do sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống gây ra. Có như vậy, việc ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống mới đạt được hiệu quả và có tác dụng động viên, khích lệ, khuyến khích cán bộ, đảng viên khác học tập, làm theo.
Ba là, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của các cấp ủy đảng, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân.
Thực tiễn cho thấy, lãnh đạo mà không có kiểm tra, giám sát thì lãnh đạo cũng bằng không, coi như không có hoạt động lãnh đạo. Nếu buông lỏng công tác kiểm tra, giám sát của các cấp ủy đảng, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân thì những tư tưởng chủ quan, đơn giản trong chấp hành đường lối của Đảng, pháp luật Nhà nước, quy định của cơ quan, đơn vị sẽ xuất hiện và các hiện tượng tiêu cực, lạc hậu cũng nảy sinh. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Muốn biết ai ra sức làm, ai làm qua chuyện, chỉ có một cách, là khéo kiểm soát. Kiểm soát khéo, bao nhiêu khuyết điểm lòi ra hết, hơn nữa kiểm tra khéo về sau khuyết điểm nhất định bớt đi”4. Câu nói của Người thật chí lý và còn nguyên giá trị đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay. Do vậy, cùng với việc xây dựng, hoàn thiện các văn bản, quy chế, quy định, các cấp ủy đảng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát. Nội dung kiểm tra, giám sát phải toàn diện, cả về tư tưởng chính trị, động cơ, thái độ, năng lực công tác, phẩm chất đạo đức, lối sống và thu nhập, tài sản của cá nhân, gia đình cán bộ, đảng viên. Khi phát hiện thấy cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái hoặc giàu lên bất thường phải tiến hành kiểm tra, xác minh, làm rõ. Quá trình kiểm tra, giám sát phải phát huy sức mạnh tổng hợp của tổ chức đảng, các cơ quan chức năng và quần chúng nhân dân để có những thông tin đầy đủ, chính xác; kiên quyết khắc phục bệnh “hình thức”, làm chiếu lệ. Cùng với đó, phải rà soát, nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện Quy chế Dân chủ ở cơ sở; thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức đối thoại, lấy ý kiến đóng góp của các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với cán bộ, đảng viên, nhằm kịp thời phát hiện và ngăn chặn có hiệu quả các hiện tượng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Đặc biệt, phải phát huy tốt vai trò của cơ quan truyền thông, báo chí và dư luận xã hội trong đấu tranh với những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên; đồng thời, có cơ chế khen thưởng thỏa đáng và biện pháp thích hợp bảo vệ các tập thể, cá nhân tích cực tham gia cuộc đấu tranh này. Khi phát hiện thấy những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống ở cơ quan, đơn vị mình, phải nhanh chóng làm rõ và kiên quyết đấu tranh, xử lý; tránh tình trạng chỉ “kiểm điểm”, “rút kinh nghiệm” hoặc “xử lý nội bộ”, làm mất niềm tin của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân vào hiệu quả cuộc đấu tranh này
Bốn là, tăng cường giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”5. Do vậy, mỗi cán bộ, đảng viên cần phải nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình; đồng thời, phải tự thấy day dứt, hổ thẹn với những nhận thức lệch lạc và việc làm chưa đúng của mình. Khi thấy những hiện tượng tiêu cực, lạc hậu nảy sinh ở cơ quan, đơn vị mình, phải thể hiện rõ thái độ bất bình, dũng cảm đấu tranh. Mọi sự thờ ơ, thiếu trách nhiệm hoặc nể nang, né tránh không dám đấu tranh cũng đồng nghĩa với việc dung túng, bao che cho tiêu cực, lạc hậu, để chúng có điều kiện nảy sinh, tồn tại và phát triển. Đối với tổ chức đảng các cấp, một mặt phải tăng cường công tác giáo dục, nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên về chính trị, năng lực công tác và phẩm chất đạo đức, lối sống; mặt khác, phải khắc phục triệt để những hạn chế, bất cập, nhất là trong quy hoạch, nhận xét, bổ nhiệm, đề bạt đội ngũ cán bộ hiện nay.
Môi trường họat động của Quân đội có tính chất đặc thù, luôn đặt ra những yêu cầu cao đối với người quân nhân cách mạng, nhất là cán bộ, đảng viên không chỉ về trình độ, kiến thức, năng lực quân sự, quốc phòng, sức khỏe, mà còn đòi hỏi cao trước hết về phẩm chất và bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, nhằm làm cho Quân đội luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Do vậy, tăng cường giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho mỗi cán bộ, đảng viên gắn với thực hiện nghiêm túc Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII), Chỉ thị 87-CT/QUTW của Thường vụ Quân ủy Trung ương về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” sẽ trực tiếp góp phần ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống của cán bộ, đảng viên, đáp ứng yêu cầu xây dựng Đảng bộ Quân đội trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; không ngừng nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của Quân đội, bảo đảm cho Quân đội ta luôn là lực lượng tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước và nhân dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới.