Dân chủ, nhân quyền: Đâu phải giấc mơ xa

"Đảng Cộng sản Việt Nam kìm hãm tự do, dân chủ, vi phạm nhân quyền, chia rẽ dân tộc" - đó là luận điệu mà các thế lực thù địch, một số kẻ cơ hội chính trị cấu kết với nhau rêu rao từ nhiều năm nay. Đây là một quan điểm phản động, một nhầm lẫn đáng tiếc, nếu không muốn nói đó là sự áp đặt của một số thế lực phương Tây: họ mặc nhiên coi những giá trị phương Tây là giá trị chung của toàn nhân loại! Hễ ở đâu, có ai đó làm điều gì trái ý là họ lập tức lên giọng phán xét đó là "chà đạp dân chủ, vi phạm nhân quyền".

Dân chủ là bản chất của chế độ ta, vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển đất nước. Chúng ta đã và đang từng bước hoàn thiện nền dân chủ, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.

Điều gì đã giúp cho Nhà nước ta vượt qua tất cả thử thách cam go, tình thế hiểm nghèo "ngàn cân treo sợi tóc" trong các cuộc kháng chiến cứu nước trước đây cũng như ở thời điểm "chuyển dời dâu bể" sau khi chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, nhiều cuộc giông bão do các cuộc khủng hoảng kinh tế gây ra? Một trong những nhân tố quan trọng nhất là sự gắn bó máu thịt của toàn dân ta với Đảng, với Nhà nước của mình. Đó là Nhà nước do chính nhân dân gây dựng nên và Nhà nước đó lại phục vụ chính nhân dân. Căn nguyên mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam là do Đảng ta đã kế thừa và phát huy cao độ bài học lấy dân làm gốc đã được cha ông đúc kết từ nghìn xưa. Thế kỷ XV, Nguyễn Trãi từng viết: "Đẩy thuyền là dân, lật thuyền cũng là dân”. Và giữa thế kỷ XX, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: "Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân". Chúng ta xác lập cơ chế đúng đắn Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. Mọi hoạt động của Nhà nước đều nhằm mục đích cao nhất là vì quyền lợi và hạnh phúc của nhân dân. Đặt con người vào vị trí trung tâm của mọi chiến lược phát triển là sự xác định dứt khoát của Đảng và Nhà nước ta. Mọi công việc của Đảng đều có sự tham gia của toàn dân.

Dân chủ ở nước ta được thể hiện, tăng cường và có cơ chê để bảo đảm thực hiện trên nhiều lĩnh vực từ chính trị, kinh tế, hệ thống pháp luật, tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước, về chính trị, dân chủ thể hiện ở việc Đảng Cộng sản Việt Nam là đại diện cho lợi ích của nhân dân lao động và dân tộc, mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước đều vì dân; công việc của Đảng được coi là công việc của toàn dân. Dân chủ thể hiện rõ nét qua các quy định được nêu nhất quán trong các bản hiến pháp: "Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước của dân, do dân, vì dân". Quyền lực nhà nước thuộc về toàn dân, chứ không hề nằm trong tay một tổ chức, một nhóm hay một cá nhân nào. Nhân dân thực hiện quyền dân chủ của mình qua hai hình thức: trực tiếp và gián tiếp. Nhân dân có quyền tố cáo, khiếu nại các cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật và được cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Rõ ràng, gần gũi và  sống động nhất về dân chủ trong chính trị ở thời điểm hiện nay là việc góp ý cho văn kiện đại hội Đảng các cấp đang diễn ra sôi nổi khắp mọi nơi, từ trung ương đến địa phương với sự tham gia của mọi tầng lớp nhân dân. Đảng tôn trọng tối đa mọi ý kiến đóng góp của nhân dân, kể cả các ý kiến phản biện mang tính xây dựng. Quyền của người dân còn được thể hiện qua các cơ quan dại diện như Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp. Mật trận Tổ quốc và các đoàn thể... Mọi vấn đề thiết yếu đều được đưa ra bàn thảo trước khi quyết định. Trên diễn đàn Quốc hội kỳ họp vừa qua đã diễn ra rất sôi nổi cuộc thảo luận về Luật trưng cầu ý dân. Đặc biệt từ nhiều năm nay, các phiên chất vấn của Quốc hội đều được truyền hình trực tiếp để toàn dân theo dõi, giám sát. Rất ít quốc gia trên thế giới, ngay cà một số nước phương Tây làm được việc này. Nếu không là một đất nước dân chủ, tôn trọng quyền dân chủ, đất nước của nhân dân thì không thể có nhũng sinh hoạt dân chủ như vậy.

Dân chủ về kinh tế thể hiện qua cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tạo điều kiện cho mọi công dân phát huy quyền tự do dân chủ của mình trong sản xuất kinh doanh. Ở Việt Nam, ngoài kinh tế nhà nước còn có các thành phần kinh tế khác được tạo điều kiện phát triển, cạnh tranh bình đẳng. Kinh tế ngoài quốc doanh chiếm tỷ trọng lớn trong nền kinh tế Việt Nam, góp phần quan trọng trong sự phát triển chung của đất nước, tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động.

Hiến pháp 2013 có hẳn một chương về nhân quyền với những điều luật cụ thể, rõ ràng, phù hợp với thực tiễn đời sống chính trị - xã hội Việt Nam, về hiến định là như vậy, còn trên thực tế, dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam không còn là giấc mơ xa mà đang hiển hiện trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội. Tuy nhiên, phấn đấu cho dân chủ, nhân quyền là quá trình liên tục. Trình độ phát triển kinh tế - xã hội chính là nền tàng cơ bản tạo ra điều kiện và khả năng khách quan cho việc thực hiện ngày một tốt hơn dân chủ và nhân quyền. Nhận thức được rằng đất nước còn nhiều khó khăn, người dân ở nhiều nơi còn nghèo khổ; không ít nơi vốn còn có tình trạng bất công, vi phạm dân chủ nghiêm trọng, Đảng và Nhà nước đang rất nỗ lực để tăng cường, phát huy dân chủ, cố gắng làm mọi điều có thể để nhân dân được hưởng những giá trị vật chất và tinh thân ngày càng tiến bộ hơn.

Trong lĩnh vực tôn giáo, công dân Việt Nam có quyến tự do tín ngưỡng, tôn giáo. Tuy nhiên, pháp luật nhà nước cũng nghiêm cấm mọi hành vi lợi dụng tự do tín ngưỡng, tôn giáo để xúi giục, kích động và lôi kéo người dân làm việc trái pháp luật. Nhiều năm nay, trong các báo cáo về nhân quyền, tôn giáo trên thế giới, một số giới ở phương Tây được sự tiếp tay của một số kẻ cơ hội chính trị thường thiếu thiện chí khi nói về Việt Nam. Trong khi họ la lối Việt Nam vi phạm dân chủ, nhân quyền, thì rất nhiều chính khách phương Tây, sau khi thăm Việt Nam trở về, đã tuyên bố rằng, trước đây do thiếu thông tin, hoặc tiếp xúc với những thông tin sai lệch nên đã có nhận thức không đúng về vấn đề dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam. Họ khẳng định, Chính phủ Việt Nam đang cố gắng cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Việc Đại hội đồng liên hợp quốc khóa 68 bỏ phiếu bầu 14 nước thành viên mới của Hội đồng Nhân quyền nhiệm kỳ 2014-2016, trong đó Việt Nam trúng cử với số phiếu cao nhất (184/192 phiếu) là sự kiện có ý nghĩa quan trọng, đánh dấu bước tiến mới trong nỗ lực triển khai chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, tích cực, chủ động hội nhập quốc tế; là minh chứng sống động và thuyết phục về sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với các thành tựu của Việt Nam trong việc đảm bảo ngày càng tốt hơn các quyền của người dân trên tất cả các lĩnh vực chính trị, xã hội, kinh tế, văn hóa, giáo dục, tôn giáo, tín ngưỡng...

Trong bối cảnh quan hệ Việt - Mỹ đang phát triển ngày càng tốt đẹp, cuộc đối thoại giữa hai nước về nhân quyền lần thứ 19 (tháng 5-2015) vừa qua đã diễn ra trong bầu không khí cỏi mở, thực chất, xây dựng. Với tinh thần đối thoại như vậy, sẽ có cách nhìn khách quan và thực tiễn, không để những vấn đề còn khác biệt, tồn đọng ảnh hưỏng đến việc xây dựng lòng tin, cản trở đà tiến triển của mối quan hệ giữa hai nước. Trong cuộc thảo luận tại Nhà Trắng với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Tổng thống B.ôbama tin tưởng sẽ giải quyết được một số vấn đề còn khác biệt thông qua các nỗ lực ngoại giao, không chỉ trong khuôn khổ song phương mà cả đa phương, qua hợp tác ASEAN. Trên tinh thần đó, thật đáng khích lệ, đến cuối tháng 7-2015, cuộc đàm phán Việt - Mỹ về Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương đã đạt được kết quả tích cực.

Trong suốt chiều dài lịch sử, dân tộc Việt Nam đã xây dựng một nền văn hóa lấy tinh thần độc lập, tự do làm nền tảng. Vì quyền được sống trong phẩm giá chân chính của con người, dân tộc độc lập, nhân dân tự do, ấm no, hạnh phúc - khát vọng về nhân quyền lớn nhất mà nhân dân Việt Nam đã chiến đấu và hy sinh hàng triệu sinh mạng trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm ở thế kỷ XX. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực và cũng đã đạt được những tiến bộ rõ rệt trong nhũng năm qua, nhưng Việt Nam chưa coi mình đã đạt thành tích tốt về nhân quyền. Sau nhiều cuộc chiến tranh khốc liệt, chúng ta đang cố gắng làm mọi điều có thể để 54 dân tộc anh em trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam được hưởng những giá trị vật chất và tinh thần ngày càng tốt hơn. Một dân tộc như thế ắt biết thẩm định, tôn trọng, phấn đấu cho dân chủ, nhân quyền, cho quyền lợi thiết thực, hạnh phúc đích thực của nhân dân, cho những giá trị cao quý nhất của nhân loại.