Đấu tranh chống những biểu hiện cơ hội thực dụng

Bản thân khái niệm chủ nghĩa cơ hội không có gì mới, nhưng ngày nay nó đang bị lẫn lộn, chi phối bởi các quan hệ thị trường, giữa việc tận dụng cơ hội để giải quyết thành công một vấn đề nào đó với những biểu hiện cơ hội chính trị trong hoạt động của Đảng. Chính vì vậy, trong một thời gian dài chúng ta lên tiếng đấu tranh chống chủ nghĩa quan liêu, chủ nghĩa cơ hội, nhưng kết quả thu được không cao. Một phần có thể do việc nhận diện chủ nghĩa cơ hội trong cuộc sống hằng ngày còn mơ hồ, hữu khuynh. Để giúp cho các tổ chức đảng có thêm tài liệu tham khảo về vấn đề này, chúng tôi xin được đưa ra một vài suy nghĩ về loại cơ hội thực dụng - một loại cơ hội nguy hại đang được bàn luận nhiều trong thời gian hiện nay. Vì sao có cơ hội thực dụng ? Xét về đại cục, cuộc cách mạng của chúng ta đã giành được thành quả to lớn và có những bước tiến quan trọng. Đất nước đã hoàn toàn độc lập, nhân dân ta đã được hưởng tự do. Tuy còn nhiều việc phải làm, nhưng những kết quả đạt được trong phát triển kinh tế, cải thiện đời sống của nhân dân là rất cơ bản và to lớn. Đảng ta đã đặt ra mục tiêu chiến lược về huy động sức mạnh toàn dân tộc để chấn hưng đất nước, làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Vị thế của quốc gia, dân tộc đang ngày càng được nâng cao. Ngày nay, chúng ta đang tham gia đàm phán bình đẳng với nhiều cường quốc trên thế giới về các hiệp định thương mại song phương và đa phương nhằm tạo lập các quan hệ buôn bán bình đẳng và cùng có lợi. Chúng ta cũng đang tham gia tích cực vào các vòng đàm phán để tiến tới gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước do Đảng ta - đội tiền phong của giai cấp công nhân, đại diện cho lợi ích của toàn dân tộc - lãnh đạo toàn diện, trực tiếp đã và đang đạt được những thành tựu quan trọng. Trong sự nghiệp cách mạng vĩ đại đó, như Bác Hồ đã dạy : Đảng ta không có một mục đích nào khác là phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, phấn đấu không mệt mỏi vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Nhưng cũng chính trong sự chiến thắng huy hoàng ấy, trong khi sự tín nhiệm tuyệt đối của nhân dân vào Đảng ngày càng tăng, thì đã xuất hiện những cá nhân có tư tưởng cơ hội chủ nghĩa. Biết được rằng xu thế cách mạng ở Việt Nam là không thể đảo ngược được, nên những biểu hiện cơ hội chủ nghĩa không cuồng nhiệt tới mức ngang nhiên xuyên tạc, hay cắt xén chủ nghĩa Mác - Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Theo chúng tôi, trước hết nên tập trung vào bốn khâu trọng yếu, như sau:  Một là, các cấp ủy đảng cần thực hiện tốt Chỉ thị 95 của Ban Bí thư về phê bình và tự phê bình. Rà soát lại việc đánh giá cán bộ, từ thực hiện các quy trình, quy chế tuyển chọn, đào tạo đến đề bạt cán bộ. Qua đó, hạn chế đến mức tối đa những tác hại của cơ hội thực dụng, mà cốt lõi của nó là : chủ nghĩa cá nhân, hẹp hòi ích kỷ, địa phương cục bộ, mất đoàn kết, không khách quan, thiếu công tâm trong xử lý các việc công. Muốn vậy, trong đánh giá đức và tài của cán bộ phải có tiêu chí, chuẩn mực rõ ràng, tránh cảm tính, chủ quan. Lưu ý những nhận xét đánh giá và những thông tin phản ảnh của quần chúng về cán bộ là rất quan trọng. Chúng ta thường nói, phát huy dân chủ trong lựa chọn cán bộ, lựa chọn nhân tài, nhưng vấn đề còn bỏ ngỏ là các cơ quan chức năng và những cán bộ chủ chốt đã tiếp thu ý kiến của dân đến đâu. Hiện tượng khá phổ biến của nhiều cơ quan hiện nay trong việc lựa chọn, bố trí đề bạt cán bộ là chưa thực sự lắng nghe ý kiến của quần chúng, hoặc có nghe cũng chỉ là hình thức, thủ tục. Vì vậy, không ít nơi có tình trạng dân chủ bị lợi dụng cho mục đích cá nhân, hoặc cho một nhóm cơ hội để hợp thức bằng vỏ bọc hình thức dân chủ.  Hai là, tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra của các cấp ủy đảng bằng những biện pháp thật hiệu quả, thiết thực và công tâm, khách quan. Cấp ủy cần lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra và thực hiện nhiệm vụ kiểm tra theo Điều 30 của Điều lệ Đảng. Lâu nay, ở nhiều nơi công tác này thường chỉ do ủy ban kiểm tra các cấp làm và tập trung vào các vụ việc, khi có đơn từ khiếu nại hoặc tố cáo. Do đó, có lúc, có nơi công tác kiểm tra còn bị động và kém hiệu quả. Cần làm đúng chức năng như Điều lệ Đảng đã nêu, nhất là chức năng của các cấp ủy đảng. Phải mở rộng nội dung và làm tốt việc kiểm tra thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với các cấp ủy và đảng viên đương chức. Điều này nếu được thực hiện tốt, công tác kiểm tra của Đảng sẽ góp thêm nhiều thông tin quan trọng trong đánh giá một cách công tâm, khách quan đối với các hoạt động của cấp ủy, chính quyền và đảng viên.  Ba là, thi hành trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu các đơn vị và các tổ chức, phân công, phân nhiệm, đánh giá kết quả thật rõ ràng. Trong dư luận thường nhắc đến từ "ê-kíp" trong lãnh đạo quản lý. Bản thân từ "ê-kíp" luôn chứa đựng tính ưu tiên của lợi ích tập thể và lợi ích cộng đồng. Nhưng trên thực tế, không ít nơi đã lạm dụng từ này để dung dưỡng "chủ nghĩa đỡ đầu" trong công tác, trong việc cất nhắc, đề bạt cán bộ, bất chấp các quy định về tiêu chuẩn, quy trình và các nguyên tắc, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ. Từ đó, nhằm tạo ra thứ "ê-kíp" bọc lót cho nhau để nhằm thao túng, vụ lợi cho cá nhân hoặc cho một nhóm người. Sở dĩ có đất cho tình trạng ô dù, kéo bè kéo cánh, là vì có chủ nghĩa cá nhân, và những người cơ hội thực dụng cũng như tình trạng không phân định trách nhiệm cá nhân rõ ràng đối với từng cương vị công tác. Tình trạng "hòa cả làng" mỗi khi làm sai nguyên tắc hay công việc không hoàn thành, nhưng không ai chịu trách nhiệm vẫn đang diễn ra ở nhiều nơi, hoặc hiện tượng có những tổ chức cơ sở đảng nhiều năm đạt danh hiệu "trong sạch vững mạnh" nhưng thực chất khi kiểm tra thì vi phạm nghiêm trọng kỷ luật của Đảng. Rút cục, lợi ích chung bị xâm hại, của công bị lãng phí, cán bộ vi phạm bị kỷ luật, còn người đứng đầu cơ quan thì trách nhiệm không rõ ràng. Do đó, muốn đề cao trách nhiệm cá nhân để khắc phục những biểu hiện của cơ hội thực dụng, đòi hỏi phải chống quan liêu, hời hợt, chủ quan trong đánh giá cán bộ.  Bốn là, chấn chỉnh một bước căn bản sự tôn trọng của mọi người đối với kỷ cương phép nước,thực hiện "sống và làm việc theo pháp luật". Kỷ cương phép nước được thực hiện tốt sẽ có tác dụng phát huy dân chủ tốt, cô lập và ngăn chặn các biểu hiện cơ hội thực dụng, lợi dụng dân chủ để thực hiện các động cơ cá nhân gây mất ổn định nội bộ. Không ít người cho rằng tình trạng kỷ cương, phép nước không nghiêm vừa qua ở một số nơi là do những sơ hở trong cơ chế hiện hành. Nhưng chúng ta hãy tự đặt câu hỏi, vì sao trong cùng một khung pháp lý, không ít các tỉnh, thành phố, các địa phương, các cơ quan, tổ chức và nhiều cá nhân vẫn làm tốt chức năng nhiệm vụ của mình, không những thế còn tích cực tham gia đấu tranh đẩy lùi các tệ nạn xã hội? Vì vậy, trong khi hoàn thiện thể chế, chấn chỉnh kịp thời những sơ hở trong cơ chế, chính sách, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng lạm quyền và không rõ ràng trong đánh giá cán bộ, cũng cần thấy rõ vai trò to lớn của công tác chỉ đạo thực tiễn và giáo dục đạo đức, tư tưởng, công tác tuyên truyền nhằm thực hiện tốt kỷ cương phép nước, đề cao những tấm gương tốt trong xã hội, hướng thiện và đẩy lùi cái ác trong cuộc sống nhằm đưa đất nước ta phát triển hơn nữa.