Trí thức quân đội với cuộc đấu tranh tư tưởng - lý luận trong tình hình mới

Đình Lực

 

Trong mọi thời đại, trí thức luôn là nền tảng tiến bộ của xã hội, đội ngũ trí thức là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá trí thức” ⁽¹⁾. Ngày nay, trong điều kiện phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại, toàn cầu hoá kinh tế và kinh tế tri thức như hiện nay, vai trò của trí thức càng trở nên quan trọng.

Đội ngũ trí thức quân đội là một bộ phận của đội ngũ trí thức nước nhà, là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, trí thức quân đội có sự phát triển cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu, đóng góp xứng đáng vào những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của đất nước. Trên lĩnh vực khoa học xã hội nhân văn, đội ngũ trí thức quân đội đã góp phần khẳng định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phát triển lý luận, cung cấp cơ sở khoa học cho Đảng và Nhà nước trong xác định đường lối xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa; tham gia tích cực, có hiệu quả vào việc nghiên cứu, quán triệt, tuyên truyền đường lối, quan điểm của Đảng; tích cực tham gia đấu tranh trên không gian mạng…bảo vệ nền tảng tư tưởng lý luận của Đảng. 

Trên lĩnh vực tư tưởng - lý luận, các thế lực thù địch luôn coi đây là một “mũi đột phá”, là nội dung trọng yếu để chống phá cách mạng nước ta. Chúng ra sức lợi dụng các phương tiện thông tin, truyền thông hiện đại, tuyên truyền các quan điểm thù địch, sai trái, nhằm phá vỡ trận địa tư tưởng vô sản, thủ tiêu chế độ xã hội chủ nghĩa và sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; trực tiếp tiến công vào những người tích cực đấu tranh, hòng làm cho họ dao động về tư tưởng, mất nhuệ khí, không dám đấu tranh. 

Trước yêu cầu của sự nghiệp cách mạng trong tình hình mới, cuộc đấu tranh tư tưởng - lý luận hiện nay đòi hỏi đội ngũ trí thức quân đội, đặc biệt là trí thức khoa học xã hội nhân văn phải tích cực và nâng cao hiệu quả đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch, phải thật sự là một lực lượng nòng cốt, tiên phong của quân đội trong cuộc đấu tranh tư tưởng - lý luận. Vai trò nòng cốt, tiên phong đó là khách quan do đặc điểm, yêu cầu nhiệm vụ và trình độ lý luận, trình độ tư tưởng của đội ngũ trí thức quân đội quy định. Tính chất và vai trò nòng cốt, tiên phong của đội ngũ trí thức quân đội trong cuộc đấu tranh này thể hiện ở chỗ họ là những người tham gia tổ chức và triển khai cuộc đấu tranh tư tưởng - lý luận trong quân đội; trực tiếp đấu tranh tư tưởng - lý luận trên bục giảng, trong các hoạt động nghiên cứu khoa học, lý luận, trong giáo dục cán bộ, chiến sĩ, và đặc biệt trên các phương tiện thông tin đại chúng hiện nay. 

Thực tiễn, đội ngũ trí thức quân đội trong đấu tranh tư tưởng - lý luận thời gian qua cho thấy, họ đã thể hiện rõ vai trò trong việc kiên quyết đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch. Có khá nhiều bài đăng báo, tạp chí trong và ngoài quân đội, đặc biệt là các bài đấu tranh trên không gian mạng kịp thời, sắc bén, vạch trần nhiều âm mưu, thủ đoạn của địch lợi dụng chống phá ta trên các vấn đề về hệ tư tưởng, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các vấn đề về dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo…, chính việc phát huy vai trò của đội ngũ trí thức quân đội trong đấu tranh tư tưởng - lý luận thời gian qua đã gây “tiếng vang” nhất định trong quân đội và ngoài xã hội, góp phần bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, củng cố lòng tin của nhân dân và cán bộ, chiến sĩ quân đội vào chế độ và sự lãnh đạo của Đảng. 

Trước sự chống phá quyết liệt và thâm độc của các thế lực thù địch, những tác động tiêu cực của kinh tế thị trường và quá trình đất nước đẩy mạnh mở cửa hội nhập quốc tế, nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ ta đang có chiều hướng gia tăng, trước hết và nguy hiểm nhất là trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng. Chúng ta phải chủ động tiến công, phản bác có hiệu quả những thông tin, quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng, tránh tư tưởng e ngại hoặc tả khuynh. “tăng cường đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; chủ động ngăn chặn, phản bác các thông tin, quan điểm xuyên tạc, sai trái, thù địch”⁽²⁾.

Để đội ngũ trí thức quân đội hoàn thành tốt nhiệm vụ, phát huy tốt vai trò với cuộc đấu tranh tư tưởng - lý luận trong tình hình mới, đòi hỏi phải thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, song trước hết cần thực hiện tốt một số vấn đề sau:

 Một là, nâng cao trình độ lý luận cho đội ngũ trí thức quân đội. 

Trong thực tiễn, các quan điểm thù địch, sai trái được các thế lực thù địch tung ra có thể thực hiện trắng trợn, cũng có thể được che dấu kín đáo, hoặc ngụy trang dưới những cái vỏ có vẻ “khoa học”, “khách quan”, làm cho chúng ta khó nhận biết thực chất và rất khó đấu tranh. Vì thế, bên cạnh việc vạch rõ tính chất phản động, phản cách mạng, hại dân, hại nước của các quan điểm thù địch, sai trái, cần phải làm rõ tính chất phản khoa học của các quan điểm ấy một cách có cơ sở lý luận và thực tiễn thuyết phục. Điều đó chỉ có thể có được khi đội ngũ trí thức quân đội có được sự vững chắc về lý luận và có trình độ lý luận đủ tầm. 

Chúng ta phải ý thức rõ ràng hơn đối với vấn đề nâng cao trình độ lý luận cho đội ngũ trí thức quân đội. Đây là cái “cốt vật chất” cho việc nâng cao năng lực đấu tranh. Sức thuyết phục, tính chiến đấu và giá trị của nó phụ thuộc vào phẩm chất, năng lực của chính người trí thức quân đội. Để nâng cao trình độ lý luận của đội ngũ trí thức quân đội, vấn đề tự học tập, tự nâng cao trình độ lý luận phải là nhu cầu tự thân, là sự phấn đấu, rèn luyện bền bỉ của mỗi trí thức. Cấp ủy, chỉ huy các cấp, nhất là các nhà trường và viện nghiên cứu của quân đội cần tạo điều kiện, có chính sách khuyến khích tinh thần tự học tập, tự nâng cao trình độ lý luận của đội ngũ trí thức.

 Hai là, tổ chức, bồi dưỡng và tạo điều kiện cho đội ngũ trí thức quân đội đấu tranh tư tưởng - lý luận.   

Đấu tranh tư tưởng - lý luận là trách nhiệm của tất cả trí thức quân đội, đặc biệt là trí thức khoa học xã hội nhân văn. Tuy nhiên, mỗi người có chuyên ngành, chức trách, cương vị khác nhau nên cách thức thực hiện và tham gia đấu tranh có sự khác nhau. Để đấu tranh có hiệu quả, cần tổ chức lực lượng đấu tranh trực tiếp có tính chuyên trách gồm các nhà khoa học, các chuyên gia trên các lĩnh vực. Thông qua hoạt động có tổ chức này sẽ góp phần rất quan trọng nâng cao năng lực đấu tranh cho đội ngũ trí thức quân đội, trước hết là trí thức khoa học xã hội nhân văn. Cần bồi dưỡng cho đội ngũ trí thức quân đội những vấn đề lý luận, thực tiễn cần thiết, những vấn đề liên quan đến trình độ, năng lực đấu tranh tư tưởng - lý luận. Theo đó, cần quán triệt và tổ chức thực hiện tốt quan điểm của Đảng: “Nghiên cứu, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; làm rõ những giá trị bền vững của chủ nghĩa Mác - Lênin, những vấn đề cần bổ sung, phát triển cho phù hợp với thực tiễn đất nước và thời đại” ⁽³⁾; “Nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn về chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước và nhân dân; những vấn đề đặt ra trong cuộc đấu tranh tư tưởng, lý luận trong thời kỳ mới”⁽⁴⁾.

Đồng thời vận dụng phù hợp các kết quả nghiên cứu lý luận đó vào quá trình công tác và trực tiếp tham gia đấu tranh tư tưởng - lý luận của đội ngũ. Cần tạo môi trường thuận lợi cho đội ngũ trí thức quân đội phát huy trí tuệ và sự sáng tạo trong nghiên cứu lý luận, trong hoạt động khoa học theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương lần thứ năm khoá X của Đảng: “Tạo môi trường dân chủ, loại trừ việc hạn chế tự do tư tưởng, tăng cường thảo luận, tranh luận khoa học, khuyến khích tìm tòi, sáng tạo, phát huy trí tuệ của cá nhân và các tập thể khoa học trong nghiên cứu lý luận” ⁽⁵⁾. Không có “môi trường dân chủ”, không “khuyến khích tìm tòi, sáng tạo” thì chúng ta khó có thể có được những chuyên gia giỏi lý luận, những “chuyên gia giỏi đấu tranh”; năng lực đấu tranh tư tưởng - lý luận của đội ngũ trí thức quân đội sẽ không thể đủ tầm.

Ba là, nâng cao trình độ, năng lực gắn với bồi dưỡng tinh thần và ý thức trách nhiệm cho đội ngũ trí thức quân đội trong đấu tranh tư tưởng - lý luận. 

Đấu tranh tư tưởng - lý luận là vấn đề đặc biệt khó khăn và rất nhạy cảm. Sự nhạy cảm đó vừa do nội dung vấn đề đấu tranh có nhiều gai góc về lý luận và cả về thực tiễn, vừa chịu sự chi phối, quy định của không khí chính trị, quan hệ chính trị, sự có lợi hay không có lợi khi viết bài đấu tranh ở từng thời điểm cụ thể. Có thể cùng một nội dung, cùng một bài viết, cùng một cách thể hiện thì thích ứng với thời điểm này, nhưng lại không phù hợp, không có lợi ở thời điểm khác. Những khó khăn đó đòi hỏi đội ngũ trí thức quân đội vừa phải có trình độ đấu tranh vừa phải có bản lĩnh và dũng khí đấu tranh. Năng lực đấu tranh tư tưởng - lý luận của đội ngũ trí thức quân đội do đó phải gắn chặt chẽ với phẩm chất chính trị, với tinh thần, ý thức trách nhiệm và dũng khí đấu tranh của bản thân họ. Phải kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, sự nghiệp đổi mới đất nước mà nhân dân ta đang phấn đấu dưới sự lãnh đạo của Đảng; có niềm tin vào lẽ phải, vào chính nghĩa, vào tiền đồ tương lai tốt đẹp của dân tộc, sức mạnh của đất nước, vào đường lối, quan điểm của Đảng và tinh thần phấn đấu một lòng một dạ vì nước, vì dân, vì sự nghiệp xây dựng quân đội... Đây là phẩm chất chính trị cơ bản cần có của đội ngũ trí thức quân đội trong cuộc đấu tranh quyết liệt này. Việc nắm rõ âm mưu, thủ đoạn thâm độc, xảo quyệt của các thế lực thù địch thể hiện ở những quan điểm thù địch, sai trái; đồng thời hiểu thực chất những quan điểm ấy để luôn vững vàng về lý luận, có đủ trình độ đấu tranh… là những yêu cầu cơ bản về năng lực đấu tranh của đội ngũ trí thức quân đội. 

Lòng nhiệt tình, ý thức trách nhiệm cao và dũng khí đấu tranh là rất quan trọng và cần thiết, nhưng chưa đủ. Điều quan trọng nữa là phải có trình độ, năng lực đấu tranh, phải biết đấu tranh, biết bác bỏ, làm phá sản âm mưu, thủ đoạn của những kẻ tung ra các quan điểm thù địch, sai trái. Làm được điều đó, đội ngũ trí thức quân đội còn góp phần quan trọng củng cố niềm tin, nâng cao tinh thần cảnh giác, tình yêu quê hương đất nước, yêu chế độ của cán bộ, chiến sĩ quân đội, góp phần bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng trong tình hình mới.